Duikers zijn al lang gefascineerd door deze vaak uiterst kleine beestjes. Zeepaardjes zijn een illusoir fotomodel omdat ze zich camoufleren door snel van kleur te veranderen en zo op te gaan in hun omgeving. Ze laten ook toe dat korstvormende organismen zich op hen nestelen en ze kunnen lange huidaanhangsels laten groeien om nog beter bij hun omgeving te passen. Tijdens de paring wordt hun huid lichter en donkerder. Het gemakkelijkste deel van het zeepaardje om te zien is over het algemeen de staart.
Het zeepaardje is 1 van de 4 families in de syngnathiforme familie-orde waartoe ook zeenaalden, vlagstaartzeenaalden en zeedragons behoren. Ze zwemmen rechtop met hun staart omlaag en hun kop omhoog. Hun rugvin beweegt hen vooruit en de borstvin stuurt en draait.
Het dwergzeepaardje is een recent ontdekte verwant van het gewone zeepaardje en een van de meest gezochte vondsten van duikers. Veel deco-tijd en een vergrootglas helpen bij het zoeken naar deze cryptische schepsels. Ze zijn ruwweg 15 mm lang, hoewel sommige kleiner zijn, en omdat hun staart altijd om een zeevinnetje gekruld is, lijken ze nog kleiner.
Er is heel weinig bekend over hun levenscyclus. Er wordt aangenomen dat ze hetzelfde zoöplankton eten als de zeeoren die ze bewonen en ze schijnen de voorkeur te geven aan zeeoren boven andere familieleden, omdat er normaal weinig andere bewoners op een pygmee-zeepaardje te vinden zijn.
Zeepaardje Factsheet
Familienaam: Hippocampinae
Orde naam: Syngnathidae
Gebruikelijke naam: Zeepaardje
Wetenschappelijke naam: Hippocampus
Onderscheidende kenmerken
Ze worden gekenmerkt door een langwerpig lichaam omhuld door benige ringen. In plaats van schubben, zoals bij de meeste vissen, hebben zeepaardjes een dunne huidlaag die over een reeks benige platen is gespannen. Deze platen zijn te zien als de benige ringen langs de romp van hun lichaam. Ze hebben geen buikvinnen, maar de meeste hebben kleine borstvinnen en een enkele rugvin. Ze hebben een grijpstaart en een buisvormige bek zonder tanden en met kleine kieuwopeningen. In tegenstelling tot (de meeste) mensen, maar vergelijkbaar met kameleons, kunnen zeepaardjes hun ogen onafhankelijk van elkaar bewegen. Ze variëren in grootte van 10 mm tot 35 cm. De grootste soort is het zeepaardje uit de Stille Oceaan. Zeepaardjes hebben ook een coronet op de top van hun kop, die kenmerkend is voor alle zeepaardjes, net zoals een duimafdruk dat is bij mensen.
Eetgewoonten
Zeepaardjes eten kleine schaaldieren die ze vangen door stil te blijven staan en te wachten. Als een prooi in de buurt komt, grijpen ze die. Hun buisvormige bek creëert een vacuüm dat de prooi naar binnen zuigt en ze slikken het voedsel in zijn geheel door. Ze kunnen tot 3.000 pekelkreeftjes per dag eten.
Voortplanting
Zeepaardjes zijn in een paar opzichten ongewoon. Een daarvan is dat ze monogaam zijn en een lange baltsperiode hebben als ze paren. Monogamie is ongebruikelijk bij alle dieren, maar vooral bij vissen. Er zijn aanwijzingen dat hoe langer een koppel zeepaardjes bij elkaar blijft, hoe beter zij zijn in het voortbrengen van baby’s. Een mannelijk zeepaardje dat een intieme relatie heeft, kan tot 7 maanden per jaar zwanger zijn. Als het mannetje eenmaal bevallen is, wordt hij vaak meteen weer zwanger.
Een ander ongewoon aspect van het zeepaardje is dat het mannetje van de soort zwanger wordt en de eieren in een buidel op zijn buik draagt, nadat het vrouwtje ze daar heeft afgezet. De eieren worden in de buidel bevrucht en uitgebroed tot ze uitkomen. Het broeden duurt tussen 10 dagen en 4 weken, afhankelijk van de soort en de watertemperatuur.
Wanneer het mannetje uit het ei komt, brengt het een volledig ontwikkelde, maar kleine versie van zijn soortgenoten ter wereld. De natuurlijke levensduur van zeepaardjes is niet bekend, maar men gaat ervan uit dat deze varieert van 1 jaar voor kleine soorten tot 5 jaar voor een grotere soort.
In de vissenwereld is het gebruikelijk dat de mannetjes voor de eitjes zorgen door ze te bewaken of uit te waaieren om ze schoon te houden en voor voldoende zuurstof te zorgen. Maar zeepaardjes gaan tot een extreme ouderlijke zorg die elders in het dierenrijk onbekend is. Een capillair systeem voorziet de jongen van voedingsstoffen.
Wil je weten waar je met zeepaardjes kan duiken?
Het dwergzeepaardje van Barbigants (hippocampus barbiganti) komt in heel Indonesië voor, in verschillende kleuren en op alle dieptes. Ze zijn te vinden in de muricella-zeewaaiers in Papoea-Nieuw-Guinea, de Filippijnen en Maleisië. Deze zeewaaiers hebben bolvormige rode poliepen, net als de dwergzeepaardjes. Dit, samen met hun kleine formaat, maakt hen zo moeilijk te vinden.
Denise Hackett ontdekte onlangs een nieuwe dwergzeepaardjessoort in Indonesië. Hij is naar haar genoemd, hippocampus Denise, maar wordt vaak het ‘plucked chicken pygmy seahorse’ genoemd omwille van zijn ongewoon uitzicht met een gebrek aan de typische bulten (tuberkels). Hippocampus Denise wordt gewoonlijk aangetroffen bij lichtgele gorgonen die, zoals het dwergzeepaardje, minder bolvormig zijn met kleinere poliepen.
Het dwergzeepaardje is een nog nieuwere ontdekking. Hij werd voor het eerst waargenomen in de Banda Zee in 2000 en wordt nu regelmatig gezien in Wakatobi en de Lembeh Straat. Het Raja Ampat gebied is een andere goede plaats om ze te vinden. Deze soort is de kleinste en het meest cryptisch. Ze schijnen zich meer te verplaatsen dan andere soorten, waardoor ze nog moeilijker te lokaliseren zijn.
Gavin Macaulay is Marketing Director van Dive The World, dat tot doel heeft duikers te helpen bij het vinden van de perfecte duikvakantie in enkele van ‘s werelds meest opwindende duikbestemmingen. Hij geeft meningen en advies over duikgerelateerde onderwerpen gebaseerd op zijn eigen ervaringen.